Họ Phạm thôn Tam Quang

HỌ PHẠM THÔN TAM QUANG

XÃ YÊN THẮNG – HUYỆN Ý YÊN – TỈNH NAM ĐỊNH

I – Sơ lược về thôn Tam Quang – xã Yên Thắng:
Từ thời xa xưa, vùng đất Yên Thắng, Yên Đồng, Yên Nhân… ngày nay có tên gọi là các thôn Đồi Thượng, Đồi Tây, Đồi Trung, Đồi Hạ, Đồi Tam (ý nói ba dải đất nổi lên)… trải qua nhiều biến cố lịch sử, biến cố địa lý…tên các địa danh có thay đổi, nhưng hiện tại vẫn còn giữ tên các làng như : Thân Thượng, Nhân Trung, Chợ Đồi, An Hạ…
Thôn Tam Quang ngày nay, từ thời trước thế kỷ XIV có tên gọi Đồi Tam, đến thời kỳ triều nhà Lê thịnh vượng ( Lê Sơ 1428 – 1527), dân làng làm ăn, sinh sống ngày một phát triển, Đồi Tam đổi thành Tam Đăng – ý nói 3 dải đất làm ăn phát đạt.
Đến triều nhà Nguyễn thời vua Minh Mạng 1820 – 1840, để tránh phạm húy cụ tổ họ Phạm Tam Đăng, đã xin triều đình đổi thành Tam Quang – ý nói 3 điểm sáng của Trăng, của Sao, của Mặt Trời.
Hiện nay, năm 2009 thôn Tam Quang thuộc xã Yên Thắng – huyện Ý Yên – tỉnh Nam Định.

II – Họ Phạm thôn Tam Quang ( Tam Đăng)
Thôn Tam Quang có nhiều dòng họ như: họ Trần, họ Bùi, họ Đồng, họ Lê, họ Nguyễn, …riêng họ Phạm Tam Đăng có nhiều người có tên tuổi trong vùng và ở triều đình.
Hiện tại sinh sống ở thôn có 15 suất đinh, cụ Phạm Văn Thành rất chu đáo quan tâm công việc họ hàng, thường xuyên kết hợp cùng cụ Phạm Văn Đản sinh năm 1925 là trưởng tộc đã có công lao đóng góp duy tu, bảo dưỡng nhà thờ Tổ Phạm Tộc luôn khang trang ở giữa thôn ( trước kia nhà thờ Tổ Họ Phạm ở gần cuối thôn, năm 1902 do hoàn cảnh, con cháu hậu duệ đã di dời từ đường về địa điểm giữa thôn như hiện nay để dễ bề chăm sóc), cụ Đản luôn luôn gương mẫu duy trì nề nếp gia phong dòng tộc mấy chục năm nay cũng như xây dựng mới Đền thờ cụ Phạm Văn Nghị trên nền đền thờ cũ mà trước kia lúc sinh thời là trường cụ Phạm Văn Nghị dạy học. Ngày 25 tháng 12 năm 2008 cụ Phạm Văn Đản đã được BLL Họ Phạm Việt Nam tặng Bằng Ghi Công của dòng họ Phạm Việt Nam.
Con cháu hậu duệ Tam Đăng có khoảng 200 suất đinh lập nghiệp ở các vùng Nghĩa Lâm, Nghĩa Hùng, Nghĩa Hải – huyện Nghĩa Hưng – tỉnh Nam Định, khoảng 100 suất đinh lập nghiệp ở các vùng Liên Sơn – Gia Viễn (do hoàn cảnh đã có chi họ mang danh họ Đặng, họ Nguyễn) và ở các vùng Bích Đào – Ninh Sơn – Hoa Lư tỉnh Ninh Bình. Con cháu họ Phạm còn sinh sống ở khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước, cũng như ở các nước Lào, Thái Lan, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, L.B.Nga, Nhật Bản … ở đâu cũng chăm chỉ làm ăn, trung thực, luôn nhớ về cội nguồn, tổ tiên. Năm 2004 bà con nội, ngoại dòng tộc Tam Đăng ở quê hương và ở Nghĩa Hưng, được sự hỗ trợ của các cấp chính quyền xã, huyện, họ Phạm Tam Đăng đã tôn tạo lại rất tôn nghiêm Mộ phần và nghĩa trang dòng họ cũng như gia đình cụ Phạm Văn Long và gia đình cụ Phạm Văn Cử ngành ngoại ở Dương Hồi đã tạo dựng lại từ đường, xây dựng mới nhà thờ ngành trên, tại nền nhà thờ cũ có từ trước năm 1902. Hiện nay, ông Phạm Văn Quân thay ông Phạm Đức Bảo ( đang sinh sống tại Hà Nội) chăm nom, thờ phụng.
Gia phả họ Phạm Tam Đăng từ rất xa xưa không lưu truyền được, có giữ được gia phả từ khi Thượng Đại Tổ Khảo Tự Phúc Tuấn (Phạm Phúc Tuấn) về sinh cơ lập nghiệp tại ấp Tam Đăng đã là đời thứ 10, khoảng năm 1540 ( Ngày kị của Cụ Tuấn là 10/6). Theo tiên tổ truyền đạt lại trước đây vẫn đơn đinh, đến đời Thượng Đại Tổ Khảo Phạm Quí Công Húy Thuần ( Phạm Duy Thuần ) mới sinh ra 2 ngành. Cụ tạ thế ngày 14/12 năm Nhâm Thìn triều Gia Long thọ 60 tuổi.
A – Ngành 1: Cao Cao Tổ khảo Phạm Quý Công Húy Căn ( ngành Tam Đăng) cụ sinh được:
+) Phạm Văn Xiển (Thiển)
+) Phạm Văn Nghị (đỗ Hoàng Giáp Tiến Sĩ năm 1836)
+) Phạm Văn Tuân
Do có công lao đóng góp cho đất nước, Nhà Vua đã ban tặng nhiều danh hiệu cao quý cho: Cụ Phạm Văn Xiển: Trưởng Phạm Quý Công húy Xiển tự Kim Thanh hiệu Phác Trai Phủ Quân có công cùng em trai là cụ Phạm Văn Nghị : Hoàng Giáp Tiến Sĩ xuất thân Hàn Lâm thi độc học sỹ xưng thương biện tỉnh Phạm Tướng Công Húy Nghị nghĩa trai Phủ Quân và 12 sỹ phu quai đê lấn biển lập nên trại Sỹ Lâm tân ấp. Nay là các xã Nghĩa Lâm, Nghĩa Hùng, Nghĩa Hải, huyện Nghĩa Hưng – tỉnh Nam Định. Con trai cả của cụ Nghị là Phạm Văn Giảng đỗ cử nhân triều vua Tự Đức, năm 1865 giữ chức Bố Chánh tỉnh Thanh Hóa.
Để tưởng nhó tiền nhân, dòng họ Phạm đã xây dựng nhà thờ tổ và cùng bà con trong vùng đã lập đền thờ tại xã Nghĩa Lâm, hàng năm mở hội vào 14,15,16 tháng giêng, con cháu và khách thập phương về dự lễ dâng hương tưởng niệm.
Cụ Phạm Văn Tuấn đỗ Tú Tài theo cha dạy học, sau đó lấy vợ đã cùng cụ nhạc gia lập ra ấp Bích Đào dần dần phát triển thành chi họ Phạm ở Bích Đào thuộc thành phố Ninh Bình.
B – Ngành 2: Cụ Phạm Phúc Thọ (thời triều Lê – Tây Sơn) do hoàn cảnh nên đã chuyển từ Tam Đăng vào Hoành Sơn, phủ Tràng An, tỉnh Ninh Bình để lánh nạn, cụ đã thay đổi sang họ Đặng để tránh sự truy lùng. Cụ bà chính thất là Dương Thị Từ Huệ, con là Đặng ( Phạm) Hữu Khê. Cháu chắt mang họ Đặng (gốc là họ Phạm) ngày nay ở Liên Sơn – Gia Viễn rất đông đúc. Cụ bà thứ là Nguyễn Thị Minh, con là Nguyễn Trọng Liễn (lấy họ mẹ). qua nhiều thế hệ con cháu phát triển đông đúc ở quê Gia Tường – Gia Viễn và tỏa đi muôn phương nhưng vẫn giữ nguồn gốc Phạm tộc Tam Đăng.
Năm 1980 cụ Phạm Văn Liêu, Đặng Văn Tùng, Đặng Văn Chắt ở chi Liên Sơn đã về Tam Quang nhận họ, sau đó chi Tam Quang do ông Phạm Văn Đản dẫn đầu vào thăm chi Liên Sơn, rồi cụ Phạm Văn Vi, Phạm Văn Luyện đoàn Sỹ Lâm – Nghĩa Hưng rồi đoàn ở Bích Đào – Ninh Bình cùng về Tam Quang hội tụ. Trong buổi gập nhau mừng vui khôn xiết, trước ban thờ tổ tiên an hem đã cùng nhau thống nhất ngày lễ tổ và họp mặt hàng năm:
- Tại Tam Quang: 12/12 âm lịch
- Tại Sỹ Lâm: 14/01 âm lịch
- Tại Liên Sơn: 15/02 âm lịch
- Tại Bích Đào: 17/03 âm lịch

III – Tổng quát:
Nhìn lại những chặng đường thịnh suy bĩ thái, trải qua bao khó khăn sóng gió, tổ tiên ta từ xưa cũng như con cháu Phạm Tộc Tam Đăng ngày nay đều phấn đấu kiên cường và đã đạt được một số thành quả nhất định, có ích cho dân cho nước, xứng đáng với truyền thống của tổ tiên.
Ngày nay tại địa phương, nhà thờ các dòng họ cùng vói “Phủ Nấp”, “Phủ Đồi”, “Chùa Phúc Chỉ” và “Phủ Giầy” tạo thành một tuyến duy lịch quan trọng của Việt Nam.
Vùng đất thôn Tam Quang và Thôn Dương Hồi hai thôn liền sát nhau cùng xã Yên Thắng đang ngày một khang trang sạch đẹp , phong cảnh hữu tình, bà con đã từ muôn đời chung sống yên vui, cùng nhau xây dựng và bảo vệ đất nước, cùng nhau xây dựng và duy trì hoạt động tại “đền cụ Phạm Văn Nghị” cùng “Chùa Phúc Long” và “đền Vua Đinh Tiên Hoàng” nơi quy tụ long người, nơi quy tụ các địa linh nhân kiệt. Từ thời Đinh Bộ Lĩnh dừng chân tại đây, đã tuyển 18 thanh niên trai tráng ở hai thôn cho tham gia nghĩa binh theo dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất non sông về một mối, bà con hai thôn và trong vùng còn lưu truyền câu đối:
“ Nhất đới sơn lâm thiên ấn định
Lưỡng hồ long phượng địa tôn vương”
“Chân vương nhất thống lưu loan giá
Cổ miếu trùng tân sưởng phượng đầu”
Có nghĩa là:
“ Một dải núi rừng trời định sẵn
Hai hồ mắt phượng đất xưng vua”
“Hoàng đế dừng xe lưu danh quý
Ghi công Đền cổ sáng ngàn thu”

Tháng 01 – 2010
Phạm Văn Hồng
ĐT 0912305918 – 0438260660

Sau đây là mấy tấm amhr về mhà thờ họ Tam Đăng và lễ nhận cờ thi đua về công tác khuyến học do huyện Ý Yên tặng dòng họ